مسوولیت شهرداری در جاده های شهری
سرعت وسایل نقلیه در شهر غالباً کمتر از خارج شهر است و امکان سبقت گرفتن آنها محدودتر است. از این رو ، ظرفیت عملی جاده های شهری غالباًاز ظرفیت عملی جاده های جاده های نظیرشان در خارج از شهر کمتر است. طرح جاده های شهری را بر مبنای ظرفیت لازم در ساعات اوج می ریزند ، در حالی که در طرح جاده های خارج از شهر ، متوسط حجم ترافیک روزانه مورد نظر قرار می گیرد.
آنچه استفاده از ظرفیت جاده ها را در شهرها محدود می کند ، تقاطعهاست و به همین دلیل در طرح آنها برای استفاده مناسب از ظرفیت جاده ها واقع در بین آنها باید دقت لازم و کافی مبذول کرد. ظرفیت جاده های دو طرفه معمولاً مستقل از نحوه توزیع ترافیک در جهات مختلف در نظر گرفته می شود و طرح این نوع جاده های بر اساس مجموع حجم ترافیک در هر دو جهت صورت می گیرد. در جاده های دو طرفه جدا شده ار هم ، ظرفیت هر جهت بستگی به وضعیت توزیع حجم ترافیک در همان جهت دارد و باید بر اساس حجم ترافیک ساعات تراکم برای جهتی که حجم ترافیک بیشتری دارد طرح شود.
در جاده هایی که از مناطق مسکونی می گذرد ، برای حفظ محیط زیست از اثرات ناشی از تراکم ترافیک ، نباید از ظرفیت آنها به میزان حداکثر استفاده شود. به همین دلیل سعی می کنند جاده های شهری را طوری طرح کنند که ظرفیت آنها به میزان عملی قدری زیادتر باشد ، تا تردد و تراکم ترافیک ، به محیط زیست اطراف آنها لطمه وارد نکند. در همین رابطه ، جاده های شهری و بخصوص آنهایی که از منطاطق مسکونی می گذرند ، طوری طرح می شوند که برای رانندگانی که بخواهند به عنوان یک جاده عبوری از آنها استفاده کنند مناسب نباشد.
1-1-ایمنی در جاده های شهری
از عوامل مهم در طرح جاده ها ، در نظر گرفتن نحوه گرفتن نحوه ترددوسایل و عابران پیاده برای تأمین ایمنی در جاده های شهری است. برای تأمین و افزایش ایمنی در جاده های شهری ، روشهای مختلفی ، از جمله تفکیک ترافیک ، استفاده از وسایل مختلف کنترل و اعمال مقررات ترافیک وجود دارد که در این میان با توجه به اهمیت تفکیک ترافیک در افزایش ایمنی جاده ، یا تفضیل بیشتری به شرح آن می پردازیم.
1-2-افزایش ایمنی از طریق تفکیک ترافیک
برای افزایش ایمنی در جاده ها و تقاطعها لازم است تعداد نقاط برخورد را کم کرد تا احتمال برخورد وسایل نقلیه به یکدیگر یا به عابران پیاده کاهش یابد. از مناسبترین راههای دستیابی به این اهداف و بالابردن ایمنی جاده ها ، تفکیک وسایل نقلیه مختلف از یکدیگر به طرق مختلف است.
نظر منظره و هماهنگی با محیط اطراف خود خوشایند و مطلوب باشند؛ یعنی بایدبه نحوی طرح شوند که تا حد امکان اثر منفی بر محیط زیست نداشته باشند و عبور و مرور عابران پیاده نیز در داخل شبکه و در طول و عرض هر مسیر به راحتی و با ایمنی کامل صورت گیرد. واضح است که رعایت مطلوب تمام این نکات ممکن است محدودیتهای زیادی از نظر فنی و اقتصادی داشته باشد از این رو ، لازم است در طرح هندسی جاده ها مسائل فنی و ترافیکی توأم با مسائل دیگر ، نظیر محدودیتهای اقتصادی ، در نظر گرفته شود.
1-3-جاده های ناهمتراز ( فرو تراز و فراتراز)
در مواقع لازم جاده ها را به صورت روگذر و زیرگذر یا ناهمتر از می سازند. همچنین ممکن است جاده ای را به صورت تونل بسازند. باید درباره طرح و محل جاده های ناهمتر از سنجیده رفتار کرد تا محیط زیست و ساختمانها از بین نروند و سکنه محل به ناراحتی نیفتند.
این گونه جاده ها بیشتر برای جلوگیری از برخورد ترافیک یک مسیر با ترافیک مسیر دیگر طرح می شوند و بنابراین مورد استفاده آنها بیشتر در مواقعی است که خیابان یا مسیری یک آزاد راه را قطع کند. در این حال ، برای جلوگیری از قطع جریان ترافیک ، جاده را از روی جاده اصلی یا از زیر آن عبور می دهند. البته بسته به موقعیت محل و مخارج ، عکس این حالت نیز امکان دارد: یعنی عبور جاده اصلی از رو یا از زیر جاده ای کوچکتر ساخت راههای زیر زمینی یا پاینتر از تراز طبیعی زمین ، به علت مخارج زیاد و موانع فنی معمول نیست و جز در موارد بیار ضروری صورت نمی گیرد. این نوع جاده ها ، که از نظر ظاهری صدمه ای به دیده و منظره اطراف نمی زنند ، باید حداقل شش متر ازسطح زمین پایینتر باشند تا بتوان برای پلهایی که روی آنها ساخته می شوند ارتفاع کافی در نظر گرفت. برای جلوگیری از ریزش خاک اطراف جاده های پایینتر از سطح زمین لازم است دیواری ساخته شود. در غیر این صورت ، باید اطراف این جاده ها را شیبدار کرد. در این حالت ، علاوه بر امکان روباز بودن جاده در بعضی مواقع ، میتوان با درختکاری و ایجاد فضی سبز در دو طرف ، محیط زیبایی ایجادکرد.
عبور لوله ها ووسایل تأسیساتی نظیر لوله های آبرسانی و فاضلاب کابلهای برق و تلفن ، گاهی باعث ایجاد مشکلاتی در ساختن جاده های پایینتر از سطح زمین میشود.
اتصال جاده های فروتراز به جاده های دیگر در نقاط خروجی آسانتر از اتصال آنها در نقاط ورودی به جاده های همتراز است. وسایل نقلیه ای که بخواهند از جاده فروتر از خارج شوند به علت سربالایی عملاً از سرعت خود می کاهند و با سرعت مناسب وارد جاده دیگر می شوند. همچنین وسایل نقلیه ای که بخواهند از جاده های فراتراز وارد جاده فروتراز یا همتراز بشوند به علت وجود شیب در جاده های اتصالی بین این دو ( که باعص سرعت بخشیدن به وسایل نقلیه می شود) عامل کندی ترافیک در جاده اصلی نمی شوند.
جاده های فراتراز ممکن است برحسب امکان و ضرورت به وسیله خاکریز و یا ایجاد پلهای دره ای ساخته شوند. آب بارندگی را در این گونه جاده ها به راحتی می توان به محل مناسبی در خارج از آنها هدایت کرد :در حالی که در جاده های پایینتر از سطح زمین ، در صورت ورباز بودن جاده ، خارج کردن این آبها گاهی دشوار است و بنابراین باید رد موقع طرح و ساختن جاده به این نکته توجه کرد.
اگر لازم باشد که جاده بر روی پایه هایی ساخته شود باید آنها را طوری طرح کرد که تا حد امکان بین ساختمان آنها و محیط اطراف هماهنگی لازم وجود داشته باشد. گاهی امکان دارد که از فضای زیر این نوع جاده ها استفاده هایی (مثلاً به عنوان پارکینگ) به عمل آورد.
طول جاده های فراتر از بستگی زیادی به شیبهای اتصالی و محل تقاطعها دارد. با توجه به اینکه این نوع جاده ها غالباً تاثیر ناخوشایندی بر محیط اطراف خود دارند ، باید تا آنجا که مقدور است از ساختن آنها در مناطق شهری و بخصوص در مناطق مسکونی ، اجتناب کرد.
لینک جزییات بیشتر و دانلود این پایان نامه:
مسوولیت فقهی و حقوقی دولت و شهرداری ناشی از عیب و خرابی معابر و جاده ها