ترور: مفهوم لغوی این واژه، دهشت، ترس زیاد و وحشت است. مشکل ارائه تعریف مشترکی از تروریسم همیشه وجود داشته است، این امر ناشی از آن میباشد که «آن کسی که از نظر یک شخص تروریست محسوب میشود از نظر دیگری، یک مبارز راه آزادی است.» با اینحال، و علیرغم فقدان یک تعریف مشترک و قابل قبول در روابط بینالمللی (به ویژه تا قبل از سالهای اخیر) به مرور یک اجماع نسبی در مورد معنی تروریسم بروز کرده است. در پاییز سال 1985، اعضای مجمع عمومی سازمان ملل متحد به اتفاق آراء، اعمال تروریستی را توسط هر کسی و در هر کجا که اتفاق بیفتد محکوم کردند. این رخداد قابل توجهی بود، از آن رو که اعضای مجمع عمومی قبل از آن، هیچگاه نتوانسته بودند در مورد تروریسم اتفاقنظر پیدا کنند. قطعنامهی مجمع عمومی اعلام میدارد که تروریسم شامل اعمال مذکور در پنج معاهدهی بینالمللی، یعنی سه کنوانسیون راجع به هواپیماربایی[1]، معاهدهی راجع به حمایت از دیپلماتها[2] و معاهدهی راجع به گروگانگیری[3] میشود، ولی محدود به اینها نیست. این معاهدات و کنوانسیونها هیچ یک تروریسم را معنی نکردهاند، ولی بیش از نیمی از اعمال تروریستی بینالمللی را در بر میگیرند (میرمحمد صادقی،153:1392). قانونگذار در قانون مجازات اسلامی از لفظ ترور استفاده نکرده و فقط در مواد 515 و 516 قانون تعزیرات، سوء قصد به مقامات عالی را جرم و مستوجب مجازات دانسته است. ماده 515 «قانون تعزیرات» در این مورد اشعار میدارد: «هر کس به جان رهبر و هر یک از رؤسای قوای سهگانه و مراجع بزرگ تقلید سوءقصد نماید، چنانچه محارب شناخته نشود، به حبس از سه تا ده سال محکوم خواهد شد.» همچنین به موجب ماده 516 «قانون تعزیرات» مصوب سال 1375: «هر کسی به جان رئیس کشور خارجی یا نمایندهی سیاسی آن در قلمرو ایران سوءقصد نماید به مجازات مذکور در ماده 515 محکوم میشود، مشروط به اینکه در آن کشور نیز نسبت به ایران معامله متقابل بشود و الا اگر مجازات خفیفتر اعمال گردد به همان مجازات محکوم میشود.»
عنصر مادی جرم مذکور در ماده 515 و همچنین ماده 516، عبارت از «سوءقصد» است. نباید از این واژه این طور برداشت کرد که منظور از آن صرف قصد و نیت سوء میباشد، یعنی اینکه به محض احراز قصد سوء کسی نسبت به افراد مذکور در ماده بتوان وی را به مجازات محکوم کرد، به عبارت دیگر، قانونگذار در ماده فوق به نوعی جرم عقیم اشاره کرده است، مثل اینکه مرتکب، بر اثر خطا در تیراندازی یا دخالت محافظین فرد مورد نظر و یا ملبس بودن او به جلیقهی ضد گلوله، یا اساساً نتواند وی را هدف قرار دهد و یا اینکه تنها وی را مجروح سازد باید توجه داشت که سوءقصد، بنا به تصریح ماده، باید علیه «جان» مقامات مذکور در ماده صورت گیرد، و در واقع شروع به قتل رخ دهد. بدینترتیب، هر گاه کسی، صرفاً قصد ایراد ضرب و جرح به آنان را داشته باشد از شمول ماده خارج خواهد بود؛ لیکن استفاده از سلاح خاصی ضرورت ندارد و استفاده از هر سلاحی، اعم از سرد و یا گرم (از جمله سلاحهای انفجاری) و حتی استفاده از دست جهت خفهکردن فرد مورد نظر کفایت میکند (میرمحمد صادقی 1392: 161).
بین حقوقدانان نیز در تعریف ترور اختلافنظر زیادی وجود دارد. در اصطلاح سیاسیون، ترور، کشتن و از بین بردن مخالفان و ایجاد رعب و وحشت میان مردم است و تروریست یعنی آدمکش و آنکه برای رسیدن به هدف خود کسی را به طور غافلگیر بکشد و یا ایجاد رعب و وحشت کند. در ترمینولوژی حقوق، تروریسم این چنین تعریف شده است: کارهای جنایی ضد کشور به منظور ایجاد هراس در اشخاص یا اصناف و طبقات معین و یا همه مردم کشور، نتیجه اینکه ترور، سلب حیات افراد با انگیزههای سیاسی میباشد که به مرتکب این جرم تروریست گفته میشود.
[1]– اینها، شامل«کنوانسیون 1963 توکیو در مورد ارتکاب جرایم و برخی از اعمال دیگر در داخل هواپیما»، «کنوانسیون 1970 لاهه در مورد تصرف غیر قانونی هواپیما» و «کنوانسیون 1971 مونترآل در مورد سرکوب اعمال غیر قانونی علیه ایمنی پرواز هواپیماها» می باشند.
[2]– «کنوانسیون جلوگیری و مجازات جرایم ارتکابی علیه اشخاصی که از لحاظ بین المللی مورد حمایت هستند، از جمله نمایندگان سیاسی »، مصوب مجمع عمومی سازمان ملل متحد در سال 1973
[3]– کنوانسیون بینالمللی علیه گروگانگیری(1979)
لینک جزییات بیشتر و دانلود این پایان نامه:
جواز استفاده از سلاح توسط مأمورین در حقوق کیفری ایران