رژیم یویویی که با نام رژیم «چرخه وزنی» هم شناخته می شه، الگوییه شامل: کاهش وزن، افزایش وزن و گرفتن دوباره ی رژیم. در این مراحل وزن شما همیشه مثل یویو بالا و پایین میره، به همین علته به اون رژیم گرفتن یویویی میگن. این نوع رژیم گرفتن تا حدودی رایجه و حدود ۱۰درصد مردها و ۳۰درصد زنان این فرآیند رو تجربه کردن. همراه ما باشین، می خواهیم شما رو با مضرات و مشکلات رژیم یویویی آشنا کنیم.
۱. رژیم یویویی با افزایش اشتها، باعث افزایش دوباره ی وزن می شه
در طول رژیم گرفتن، چربی سوزی باعث کاهش سطح هورمون لپتین می شه. این هورمون، احساس سیری ایجاد می کنه.
در وضعیت معمولی، سلولای چربی، لپتین رو به جریان خون وارد می کنن. این پیامی به بدنه که منابع انرژی در دسترس هستن و شما احتیاجی به خوردن ندارین.
در حینی که چربی از دست میدید، ترشح لپتین کم تر می شه و اشتها افزایش پیدا می کنه. افزایش اشتها باعث می شه بدن سعی کنه تا با خوردن بیش تر، انرژی زیادتری ذخیره کنه.
ازدست دادن عضله درزمان دوره چربی سوزی هم باعث می شه بدن به ذخیره بیش تر انرژی بده.
وقتی گروهی از رژیمای کوتاه مدت واسه کاهش وزن استفاده می کنن، بعد از یک سال، ۳۰درصد تا ۶۵درصد وزن کاهش یافته رو دوباره بازمی یابند.
از طرفی نتایج تحقیقات نشون می ده از هر ۳ نفر که رژیم می گیرن، ۱ نفر از وزن قبلی خود هم سنگین تر می شه.
این افزایش وزن همون دلیلیه که به این جور رژیما، رژیم یویویی میگن و پس فرد مجبور می شه یک دوره دیگر کاهش وزن رو شروع کنه.
۲. رشد چربی زیاد می شه
در بعضی تحقیقات مشخص شده که رژیم یویو باعث افزایش وزن می شه.
در طول فاز افزایش وزن در رژیم یویویی، چربی خیلی آسون تر از عضله دوباره رشد می کنه. این باعث می شه بعد از چند دوره میزان چربی کلی بدن زیاد شه.
از بین ۱۹ تحقیق، ۱۱ تحقیق ثابت می کنه این موضوع صحت داره.
این به دلیل اثر کاهش وزن در این رژیم روی می ده؛ اما اگه در سبک زندگی خود تغییر بسازین، دچار این مشکلات نمی شین.
۳. باعث ازدست دادن عضله می شه
در طول دوره چربی سوزی، عضله هم از دست میدید.
از آنجایی که بعد از پایان رژیم، چربی نسبت به عضله خیلی آسون تر رشد می کنه، این رژیم می تونه در درازمدت باعث کاهش عضله ی بیش تری شه.
کاهش عضله در طول رژیم باعث ازدست دادن قدرت عضلانی هم می شه.
این اثر رو می تونین با ورزش کردن کم کنین. ورزش کردن به عضلات پیام رشد میدن، این در حالیه که بقیه قسمتای بدن در حال کاهش چربی هستن.
در طول دوره کاهش وزن، میزان نیاز بدن به پروتئین هم زیاد می شه؛ چراکه علاوه بر ازدست دادن چربی، مقدار عضله هم کاهش پیدا میکنه.
۴. افزایش وزن باعث چرب شدن کبد می شه
وقتی کبد شما چرب می شه که بدن سلولای اضافی چربی رو درون کبد ذخیره کنه.
چاقی یکی از عوامل ایجاد این عارضهه و افزایش وزن، خطر دچار شدن به مریضی رو بالاتر می بره.
کبد چرب باعث تغییر نوع سوخت و ساز چربی و قند درون کبد می شه و خطر دچار شدن به دیابت نوع ۲ رو افزایش می ده.
از طرفی می تونه باعث ازکارافتادن کبد یا سیروز کبد شه.
یک مطالعه نشون می ده چندین بار افزایش و کاهش وزن باعث بروز آسیب ی کبد چرب می شه.
۵. به خطر دچار شدن به دیابت می افزاید
رژیم غذایی یویو باعث افزایش خطر دچار شدن به دیابت نوع ۲ می شه، گرچه تموم تحقیقات این نتیجه رو تأیید نمی کنن.
نتایج ۴ تحقیق از ۱۷ تحقیق نشون می ده افرادی که رژیم غذایی یویو داشتن، به دیابت نوع ۲ گرفتار شدن.
نتایج تحقیق روی ۱۵ بزرگ سال نشون می ده وقتی اونا بعد از ۲۸ روز دوباره افزایش وزن داشتن، بیشتر اون چربی شکمی بود.
احتمال بیش تری داره که چربی شکمی باعث دیابت شه. درباره افزایش چربی در بازوها و پاها و باسن، این موضوع کم تر صدق می کنه.
نتایج تحقیقی روی موشا نشون داد که سطح انسولین در موشایی که در طول ۱۲ ماه رژیم یویو داشتن، بیش تر از موشایی بود که به طور ثابت افزایش وزن داشتن.
افزایش سطح انسولین از اولین نشونه های دیابته.
گرچه اینجور نتایجی در سوژهای انسانی به دست نیامدهه، میزان اون در افرادی که بعد از رژیم وزن شون افزایش یافته، بیش تره.
۶. خطر دچار شدن به مریضیای قلبی رو افزایش می ده
افزایش و کاهش وزن دوره ای با مریضیای قلبی و عروقی رابطه داره. در این موقعیتا رگای خونی قلب، تنگ تر می شن.
افزایش وزن حتی بیش تر از چاقی باعث افزایش خطر دچار شدن به مریضیای قلبی می شه. نتایج تحقیق روی ۹هزار و ۵۹ بزرگ سال نشون می ده افزایش خطر دچار شدن به مریضی قلبی بستگی به تغییرات متناوب وزنی داره.
۷. باعث افزایش فشار خون می شه
افزایش وزن بعد از رژیم یویویی با افزایش فشار خون رابطه داره.
حتی این رژیم می تونه اثر مثبت کاهش وزن روی فشار خون رو هم خنثی کنه.
نتایج مطالعه ای روی ۶۶ بزرگ سال نشون می ده افرادی که سابقه رژیم یویویی دارن، شاهد بهبود کم تری در فشار خون خود در بین کاهش وزن بودن.
یک تحقیق دراز مدت نشون می ده ممکنه این اثر پس از ۱۵ سال از بین برود. یک تحقیق دیگر هم می گه افرادی که اخیرا رژیم غذایی یویو داشتن، نسبت به کسائی که ۱۰ سال پیش این رژیم رو گرفتن، از خطر بیش تری واسه دچار شدن به مریضیای قلبی برخوردارن.
۸. ممکنه باعث ناامیدی شه
خیلی ناامیدکننده هستش وقتی ببینین پس از پایان رژیم یویویی، همه وزنی که در طول دوره رژیم کم کردین، دوباره بازمی شه.
نتایج تحقیقات نشون می ده بزرگ سالانی که سابقه دچار شدن به رژیم یویویی دارن، در زندگی خود احساس ناامیدی بیش تری می کنن.
از طرفی این بازگشت وزن باعث ازبین رفتن حس موثری به بدن و سلامتی می شه. فرد حس می کنه کنترلی روی سلامتی خود نداره.
اگه در گذشته رژیم یویویی داشته اید، خودتون رو شکست خورده، ناامید و گناهکار ندانید.
شاید در گذشته این نوع رژیم گرفتن رو تجربه کرده باشین و موفق نشده باشین؛ اما این دلیلی واسه ناامیدشدن نیس، بلکه باید یک راه دیگر انتخاب کنین.
۹. چاق بودن نتیجه های بدتری داره
کاهش وزن باعث بهتر شدن سلامت قلب، کاهش خطر دیابت و داشتن اندامی متناسب می شه.
کاهش وزن اثر کبد چرب رو برعکس می کنه، کیفیت خواب رو بالا می بره، باعث کاهش خطر دچار شدن به سرطان و افزایش طول عمر و کیفیت اون می شه.
در مقابل، افزایش وزن تموم نتایج بالا رو برعکس می کنه.
رژیم یویو جایی در این میونه قرار داره. این رژیم به اندازه افزایش وزن خطرناک نیس؛ اما از افزایش و کاهش وزن تناوبی بدتره.
مطالعه ای که به مدت ۱۵ سال روی ۵۰۵ مرد ۵۵ساله تا ۷۴ساله انجام شد، نشون می ده: نوسانات وزنی عامل ۸۰درصد خطر مرگ ومیر اونا در طول مطالعه بود، در همین حال، افراد چاقی که همیشه افزایش وزن داشتن، همون قدر خطر داشتن که افراد با وزن معمولی از اون احتمال، بهره مند بودن.
مشکل این تحقیق این بود که محققان اصلا نمی دونستن چرا شرکت کنندها نوسانات وزنی داشتن و اینکه این تغییرات چقدر با بقیه شرایط پزشکی در رابطه بوده.
۱۰. برنامه کوتاه مدت جلوی تغییرات بلندمدت رو میگیره
بیشتر رژیما قوانینی مشخص می کنن که باید درزمان یک دوره مشخص دنبال شن.
این رژیما عموما شکست می خورند؛ چراکه به شما میگن تا رسیدن به هدف باید این قوانین رو دنبال کنین.
وقتی رژیم به پایان برسه، خیلی محتمله که به عادتای قبلی برگردین و دوباره شاهد افزایش وزن باشین.
واسه شکستن این چرخه موقتی و موفقیتای ناپایدار باید به این دوره به عنوان رژیم نگاه نکنین و اونو تغییر سبک زندگی بدونین.
مطالعه بزرگی روی ۱۲۰هزار بزرگ سال در آمریکا نشون می ده چندین عادت می تونه کمک کنه کم کم، آهسته آهسته وزن کم کنین و وزن خود رو ثابت نگه دارین:
- مواد غذایی سالم استفاده کنین، مثل: ماست، میوه، سبزیجات و آجیلا به جز بادام زمینی؛
- از مصرف مواد فراوری شده خودداری کنین، مثل: چیپس و نوشیدنیای شکری؛
- مصرف مواد نشاسته ای رو محدود کنین. سیب زمینی رو کم تر استفاده کنین؛
- ورزش کنین؛
- ۶تا۸ ساعت خواب شبونه داشته باشین؛
- تماشای تلویزیون رو محدود کنین.
با ایجاد تغییر دائمی در سبک زندگی می تونین وزن مناسبی داشته باشین و چرخه نوسانی رژیم یویو رو بشکنید.
نتایج تحقیقی روی ۴۳۹ زن نشون می ده تغییر در سبک زندگی که با هدف تغییر تدریجی وزن در طول زمان طراحی شده ، به اندازه سبک زندگی زنانی که سابقه رژیم یویو ندارن، مؤثره.
این موضوع نشون می ده اگه هم در گذشته با کم شدن وزن مشکل داشته اید، می تونین با تغییرات بلندمدت در سبک زندگی خود، بازم وزن کم کنین.
سخن آخر
رژیم یویو بخشی از تغییرات کوتاه مدت در خوردن و فعالیت بدنیه؛ پس منافع اونم موقتیه.
بعد از کاهش وزن، اشتها زیاد می شه و بدن تمایل بیش تری به حفظ چربی داره. این موضوع باعث افزایش وزن و بازگشت به نقطه آسون می شه.
رژیم یویویی درصد چربی بدن رو افزایش می ده و عضله و قدرت رو هم کم می کنه و باعث بروز آسیب ی کبد چرب، فشار خون بالا، دیابت و مریضی قلبی می شه.
واسه شکستن این چرخه، تغییرات کوچیک و دائمی در زندگی خود بسازین.
این نوع تغییرات، طولانی هستن و باعث بهتر شدن کیفیت زندگی می شن.
“