در پایان تفسیر نتایج بایستی گفت که نرخ خام تولد به ازای هر ۱۰۰۰ نفر تأثیر مثبت بر تولید ناخالص داخلی سرانه کشورهای اسلامی دارد که تئوری بکر هم این نتیجه را تأیید میکند.
۵-۵-۲- تفسیر نتایج حاصل از برآورد مدل برای گروه مختلف کشورها
با توجه به نتایج بدست آمده از برآورد مدل برای گروه مختلف کشورها میتوان گفت که ضریب نرخ خام تولد به ازای هر ۱۰۰۰ نفر برای کشورهای با درآمد بالا منفی میباشد. همچنین برای کشورهای با درآمد متوسط و پایین مثبت میباشد. لازم به ذکر است این ضریب در هر ۳ گروه درآمدی در سطح ۱ درصد معنیدار میباشد. که این امر علاوه بر سازگاری با مبانی تئوریک با مطالعات تجربی نظیر محرابیان و صدقی (۱۳۹۲) نیز مطابقات دارد.
با مقایسه ضرایب نرخ خام تولد به ازای هر ۱۰۰۰ نفر در ۳ گروه درآمدی میتوان گفت که هرچه به کشورهای با در آمد بالا پیش میرویم با ارتباط منفی بین نرخ خام تولد به ازای هر ۱۰۰۰ نفر و تولید ناخالص داخلی سرانه مواجه میشویم. طبق ضرایب برآورد شده لازم به ذکر است که به ازای یک درصد افزایش در شاخص باروری در کشورهای با درآمد بالا ، متوسط و پایین تولید ناخالص داخلی به ترتیب ۴۸/۲ درصد کاهش، ۵۸/۳ درصد افزایش و ۴۲ /۲ درصد افزایش مییابد .
همانطور که مشاهده میشود در گروههای درآمدی متوسط نرخ خام تولد به ازای هر ۱۰۰۰ نفر بیشترین اثر را بر تولید ناخالص داخلی سرانه آنها در بلندمدت میگذارد. این بدین دلیل است که این گروه از کشورها به لحاظ توسعه یافتگی در مرحله خیز و گذر هستند. لذا افزایش جمعیت در این کشورها منجر به افزایش نیروی کار فعال در جامعه و در نتیجه افزایش رشد اقتصادی در بلندمدت میشود. همچنین در کشورهای با درآمد پایین هم افزایش زاد و ولد منجر به افزایش نیروی کار فعال ودر نتیجه افزایش رشد اقتصادی میشود. ولی در کشورهای با درآمد بالا افزایش نرخ خام تولد به ازای هر ۱۰۰۰ نفر منجر به کاهش رشد اقتصادی شده است. زیرا این گروه از کشورها مرحله خیز را گذرانده و به لحاظ اقتصادی توسعه پیدا کردهاند. این کشورها به جای افزایش نیروی کار در داخل به دنبال تربیت نیروی کار مجرب و کاردان هستند. بنابراین افزایش جمعیت و زاد و ولد در این کشورها هزینههای دولتی را افزایش داده و در بلندمدت باعث کاهش رشد اقتصادی میشود در این کشورها تکنولوژی و سرمایههای فیزیکی و انسانی حرف اول را در رشد تولید میزند به همین دلیل به جای افزایش نیروی کار در داخل کشور به دنبال تربیت نیروی کار مجرب و ماهر هستند.
لازم به ذکر هست که متغیرهای برآوردی به لحاظ آماری در سطح اطمینان ۱ درصد معنادار میباشند.
۵-۶- نتایج آزمون فرضیه
در این قسمت از تحقیق با توجه به نتایج ارائه شده در بالا به بررسی نتایج حاصله و آزمون فرضیهها پرداخته میشود. تحقیق حاضر تلاش کرده است تا فرضیههای زیر را مورد آزمون قرار دهد:
نرخ خام تولد به ازای هر ۱۰۰۰ نفر تأثیر مثبت بر تولید ناخالص داخلی سرانه کشورهای منتخب سازمان کنفرانس اسلامی دارد.
امید به زندگی در بدو تولد تأثیر مثبت بر تولید ناخالص داخلی سرانه کشورهای منتخب سازمان کنفرانس اسلامی دارد.
فرضیههای تحقیق حاضر با استفاده از دادههای مربوط به کشورهای منتخب سازمان کنفرانس اسلامی طی سالهای ۲۰۱۱- ۱۹۹۰و با استفاده از روش اقتصاد سنجی دادههای پانلی مورد بررسی قرار گرفت. همچنین روش تخمین مدل تحقیق، مدل اثرات ثابت میباشد. فرضیه اول تحقیق نیز بیانگر “وجود رابطه مثبت میان نرخ خام تولد به ازای هر ۱۰۰۰ نفر (شاخص باروری) بر تولید ناخالص داخلی سرانه (شاخص رفاه اقتصادی) کشورهای منتخب سازمان کنفرانس اسلامی میباشد”. نتایج حاصل از برآورد مدل نشانگر تأثیر مثبت نرخ خام تولد به ازای هر ۱۰۰۰ نفر (شاخص باروری) بر تولید ناخالص داخلی سرانه (شاخص رفاه اقتصادی) میباشد. بنابراین وجود رابطه مثبت بین متغیرها تأیید و نمی‌توان فرضیه اول تحقیق را رد کرد.
فرضیه دوم تحقیق نیز بیانگر “وجود رابطه مثبت میان امید به زندگی در بدو تولد و تولید ناخالص داخلی سرانه کشورهای منتخب سازمان کنفرانس اسلامی است”. نتایج حاصل از برآورد مدل نشان دهنده تأثیر مثبت امید به زندگی در بدو تولد بر رفاه اقتصادی کشورهای منتخب کنفرانس اسلامی است. بنابراین وجود رابطه مثبت بین متغیرها تأیید و نمی‌توان فرضیه دوم تحقیق را رد کرد.
۵-۷- جمعبندی فصل
در این فصل که به برآورد مدل و تجزیه و تحلیل یافته‌های تحقیق اختصاص داشت، به منظور برآورد مدل ابتدا آزمون‌های ایستایی صورت گرفت، سپس مدل تحقیق برای کلیه کشورهای مورد بررسی تخمین زده شد. برای انتخاب روش اثرات ثابت در مقابل اثرات تصادفی از آماره آزمون هاسمن استفاده گردید که نتایج این آزمون در سطح احتمال ۱ درصد منجر به استفاده از روش اثرات ثابت در دادههای پانلی گردید. همچنین به منظور تحلیل حساسیت نتایج حاصل از برآورد مدل تحقیق برای کشورهای با درآمد بالا، متوسط و پایین مورد بحث قرار گرفت
برای نشان دادن معنیداری کل مدل از آزمون والد استفاده شد.
در ادامه به تجزیه وتحلیل یافته‌ها پرداخته شد و سپس فرضیههای تحقیق مورد بررسی قرار گرفتند. بر اساس نتایج بدست آمده و یافته‌های تحقیق هر دو فرضیه قابل رد نبودند و همچنان به قوت خود باقی هستند.
۶-۱- مقدمه
در این مطالعه تأثیر نرخ خام تولد به ازای هر ۱۰۰۰ نفر بر تولید ناخالص داخلی سرانه کشورهای منتخب سازمان کنفرانس اسلا
می طی دوره زمانی ۲۰۱۱-۱۹۹۰ مورد بررسی قرار گرفته است. در این مورد در فصل دوم تحقیق، مبانی نظری و پیشینه تحقیق برای روابط مورد بررسی، ارائه گردیده است. سپس در فصل سوم و چهارم تحقیق روابط بین متغیرها با استفاده از تحلیل اقتصاد سنجی برآورد و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. در ادامه فصول قبلی، این فصل از تحقیق نیز به نتیجهگیری و ارائه پیشنهادات سیاستی اختصاص دارد. بدین صورت که ابتدا به خطوط کلی پژوهش اشاره شده و سپس به جمعبندی و ارائه نتایج حاصل از یافته‌های این مطالعه پرداخته میشود. در قسمت بعدی نیز توصیه‌های سیاستی مطرح میشود و در قسمت پایانی فصل پیشنهاداتی برای پژوهش‌های آتی ارائه میشود.
۶-۲- مروری بر خطوط کلی پژوهش
هدف اصلی این تحقیق بررسی تأثیر نرخ خام تولد به ازای هر ۱۰۰۰ نفر بر تولید ناخالص داخلی سرانه کشورهای منتخب سازمان کنفرانس اسلامی میباشد. در این راستا همانطور که در قسمت مسأله تحقیق بیان شد یکی از مهمترین عوامل تأثیرگذار بر رفاه اقتصادی باروی می باشد و از عوامل تأثیرگذار بر باروری، نرخ خام تولد در هر ۱۰۰۰ نفر میباشد. برخی اوقات افزایش جمعیت و نبود تقاضای مناسب نیروی کار باعث معضل بیکاری میشود و گاهی وجود نیروی فعال باعث رشد اقتصادی و رفاه جامعه میشود. به عبارتی هیچ اتفاق نظری در مورد اینکه رشد جمعیت برای رشد اقتصادی مفید یا مضر است وجود ندارد. در مطالعات انجام گرفته همیشه تناقض میان افزایش جمعیت یا کاهش جمعیت بوده است. برخی همچون مالتوسینها معتقدند جمعیت مانع رشد و توسعه اقتصادی است در مقابل کسانی هم بودند که از رشد جمعیت طرفداری کرده و آن را شرط اول توسعه و رفاه دانستهاند. با این حال بحثهای نظری نشان میدهد که اثر کاهش باروری در عرضه نیروی کار مؤثر میتواند توسط تغییرات رفتاری مرتبط با آن جبران شود. در واقع یکی از مسائل مهمی که در سالهای اخیر نظر اقتصاددانان غربی را به خود مشغول داشته است، بررسی تأثیر باروری بر رفاه اقتصادی بوده است.
در فصل دوم ادبیات موضوع تحقیق مورد بحث و بررسی قرار گرفت. برای این منظور، ابتدا مبانی نظری موجود در ارتباط با باروری و رفاه اقتصادی بیان شد و سپس به بررسی اجمالی مطالعات خارجی و داخلی انجام گرفته در این زمینه پرداخته شد. مرور مطالعات تجربی نشان میدهد که مطالعات انجام گرفته در حوزه بررسی تأثیر باروری بر رفاه اقتصادی کمتر میباشد. به طور کلی میتوان نتیجه گرفت که یک رابطه مثبت بین نرخ خام تولد به ازای هر ۱۰۰۰ نفر و تولید ناخالص داخلی سرانه وجود دارد.
درفصل سوم نحوه شکلگیری و اهداف کشورهای سازمان کنفرانس اسلامی مورد بررسی قرار گرفت. در ادامه روند زمانی متغیرها مورد بررسی قرار گرفت و در پایان افزایش یا کاهش جمعیت به صورت نموداری مورد بحث قرار گرفت.
در فصل چهارم به مباحث روش شناسی تحقیق و مباحث اقتصاد سنجی پرداخته شده است. برای این منظور ابتدا، مدل تحقیق برگرفته از مدل تعدیل یافته پرتنر و همکاران (۲۰۱۳) ارائه و تعریف عملیاتی متغیرها صورت پذیرفته است. در قسمت روششناسی تحقیق نیز ابتدا مزایای دادههای پانلی نسبت به دادههای سری زمانی و دادههای مقطعی پرداخته شد و در مرحله بعد آزمون‌های ایستایی و اثرات ثابت و تصادفی مورد بحث قرار گرفت.
فصل پنجم تحقیق نیز به برآورد مدل و تجزیه و تحلیل یافته‌ها اختصاص یافته است. در این راستا ابتدا به منظور جلوگیری از مواجه شدن با رگرسیون ساختگی، ایستایی متغیرها با استفاده از آزمون‌های ایستایی مورد بررسی قرار گرفته که متغیر های تحقیق در سطح ایستا بودند. آماره F دلالت بر استفاده از روش دادههای پانلی داشت. برای انتخاب روش اثرات ثابت در مقابل اثرات تصادفی از آماره آزمون هاسمن استفاده گردید که نتایج این آزمون در سطح احتمال ۱ درصد منجر به استفاده از روش اثرات ثابت در دادههای پانلی گردید. برای نشان دادن معنیداری کل مدل از آزمون والد استفاده گردید و همچنین وجود رابطه بلند مدت تعادلی بین متغیرها در مدل‌ها ثابت شد.
در ادامه بحث تجزیه و تحلیل یافته‌های تجربی و آزمون فرضیهها صورت پذیرفته است که هر دو فرضیه نیز مورد تأیید قرار گرفته‌اند.
۶-۳- بحث و نتیجهگیری
جمعیت جوان و تحصیلکرده یکی از مهمترین عوامل پیشرفت هر جامعهای میباشد. کشور ایران از جمله کشورهای عضو سازمان کنفرانس اسلامی سومین کشور سریع جهان در رسیدن به مرز سالمندی است و طبق پیشبینیهای سازمان جمعیت جهانی هرم سنی جمعیت ایران در حال معکوس شدن است و این وضعیت نشان میدهد که جمعیت کشور که در حال حاضر جمعیت جوانی میباشد، در سالهای آتی به سوی سالمندی متمایل خواهد شد. معمولاً کشورهای توسعهنیافته یا درحال توسعه پر جمعیت و جوان هستند و بعد از رسیدن به مرزهای توسعه، به بحران کاهش جمعیت فعال و سالمندی گرفتار میشوند، در واقع کارشناسان معتقدند که آنچه در کشورهای منتخب سازمان کنفرانس اسلامی به لحاظ جمعیتی معضل محسوب میشود، کاهش رشد جمعیت نیست. دغدغه و ضرورت مهم، تحول در باروری کل است که با کاهش باروری مواجه هستیم. و چنانچه سرعت رشد جمعیت کم باشد، جامعه با تهدید روبه رو خواهد شد بدین معنا که اگر چه جامعه از سلامت، رفاه و آموزش خوبی برخوردار است اما از نیروی انسانی کافی بهرهمند نیست و قدرت ملی تضعیف میشود. با در نظر گرفتن دیدگاههای مختلف در مورد اثر باروری بر رفاه اقتصادی از یکسو و متفاوت بودن نتایج مطالعات اقتصادی در این زمینه اهمیت بررسی تأثی
رات باروری بر رفاه جامعه به وضوح مشخص میشود که بایستی بررسی شود.
از این رو در این تحقیق با استفاده از دادههای پانلی، به بررسی تأثیر باروری بر روی رفاه اقتصادی کشورهای منتخب سازمان کنفرانس اسلامی پرداخته شد. برای این منظور از دادههای سالیانه طی دوره زمانی ۲۰۱۱- ۱۹۹۰ استفاده شده است به طور کلی نتایج حاصل از این تحقیق نشان میدهد:
ضریب نرخ خام تولد به ازای هر ۱۰۰۰ نفر برای کلیه کشورهای مورد بررسی مثبت و برابر با ۲۱۱/۰ میباشد که این امر نشان میدهد به ازای یک درصد افزایش در نرخ خام تولد به ازای هر ۱۰۰۰ نفر، تولید ناخالص داخلی سرانه در این کشورها ۲۱۱/۰ درصد افزایش مییابد . همچنین این تأثیر مثبت با مبانی نظری هم سازگار میباشد.
ضریب مصرف سرانه انرژی برای کلیه کشورهای مورد بررسی مثبت و برابر با ۲۹۸/۰ میباشد که این مهم نشان میدهد به ازای یک درصد افزایش در مصرف سرانه انرژی ، تولید ناخالص داخلی سرانه در این کشورها ۲۹۸/۰ درصد افزایش مییابد.
ضریب امید به زندگی در بدو تولد برای کلیه کشورهای مورد بررسی مثبت و برابر با ۴۲۲/۲ میباشد که این مهم نشان میدهد به ازای یک درصد افزایش در امید به زندگی در بدو تولد ، تولید ناخالص داخلی سرانه در این کشورها ۴۲۲/۲ درصد افزایش مییابد. افزایش امید به زندگی میتواند از طریق بهبود وضعیت سلامت کارگران، توان تولیدی منابع موجود در کشور را افزایش دهد و با افزایش سرمایه گذاریهای بلندمدت روی سرمایه انسانی موجب رشد تولید سرانه در یک کشور شود که این امر مطابق با مبانی نظری تحقیق و انتظارات تئوریکی میباشد.
ضریب تشکیل سرمایه ناخالص سرانه برای کلیه کشورهای مورد بررسی مثبت و برابر با ۱۹۰/۰ میباشد که این مهم نشان میدهد به ازای یک درصد افزایش در تشکیل سرمایه ناخالص سرانه ، تولید ناخالص داخلی سرانه در این کشورها ۱۹۰/۰ درصد افزایش مییابد.
فرضیههای تحقیق حاضر با استفاده از دادههای مربوط به کشورهای منتخب سازمان کنفرانس اسلامی طی سالهای ۲۰۱۱- ۱۹۹۰و با استفاده از روش اقتصاد سنجی دادههای پانلی مورد بررسی قرار گرفت. همچنین روش تخمین مدل تحقیق، مدل اثرات ثابت میباشد. فرضیه اول تحقیق نیز بیانگر “وجود رابطه مثبت میان نرخ خام تولد به ازای هر ۱۰۰۰ نفر (شاخص باروری) بر تولید ناخالص داخلی سرانه (شاخص رفاه اقتصادی) کشورهای منتخب سازمان کنفرانس اسلامی میباشد نتایج حاصل از برآورد مدل نشان دهنده تأثیر مثبت نرخ خام تولد به ازای هر ۱۰۰۰ نفر (شاخص باروری) بر تولید ناخالص داخلی سرانه (شاخص رفاه اقتصادی) میباشد. بنابراین وجود رابطه مثبت بین متغیرها تأیید و نمی‌توان فرضیه اول تحقیق را رد کرد.
فرضیه دوم تحقیق نیز بیانگر “وجود رابطه مثبت میان امید به زندگی در بدو تولد و رفاه اقتصادی کشورهای منتخب سازمان کنفرانس اسلامی است”. نتایج حاصل از برآورد مدل نشانگر تأثیر مثبت امید به زندگی در بدو تولد بر رفاه اقتصادی کشورهای منتخب کنفرانس اسلامی است. بنابراین وجود رابطه مثبت بین متغیرها تأیید و نمی‌توان فرضیه دوم تحقیق را رد کرد.
۶-۴- ارائه پیشنهادات سیاستی
با توجه به نتایج حاصل از تحقیق پیشنهادات سیاستی زیر ارائه میشود:
| برای دانلود متن کامل این فایل به سایت torsa.ir مراجعه نمایید. |