خود اشتغالی :
یعنی کار برای خود، نوعی اشتغال در بخش غیر مزدبگیری است. در خود اشتغالی افراد شاغل با اتکا به توان شخصی و ابتکار و خلاقیت خود به کارهای تولیدی و خدماتی و در نتیجه به کسب در آمد می‌پردازند و با این انگیزه مددجو پس از آزادی وارد جامعه شده و زندگی جدید و اجتماعی را ادامه می‌دهد.
خود اشتغال:
کارگری است که در استخدام کارفرما نباشد و برای خود و به حساب خود کار کند. از ویژگی ها و امتیازات این بخش از اشتغال آن است که فرد را به تدریج آماده کسب توانایی های لازم برای ورود به بازارهای بزرگتر و گسترده تر می کند. بر این اساس خود اشتغالی و کار برای خود زمینه ساز رشد اشتغال آزاد و کار آفرینی در جامعه است. خود اشتغالی به لحاظ انعطاف پذیری ساعات کار و استقلال در سالهای اخیر از استقبال قابل توجهی برخوردار بوده است. خود اشتغالی به هر نوع فعالیت تولیدی، خدماتی که مولد ارزش اقتصادی هستند و در بخش غیر مزدبگیری می باشند، محسوب می شود. افرادی که در زمینه های تولید صنعتی، کشاورزی، خدمات فنی و صنوف دیگر برای خود کار می کنند را شامل می شود و به عبارت دیگر همه آنهایی که برای خود و به حساب خود کار می کنند خود اشتغال به حساب می آیند. بررسی های که در جوامع اولیه انجام گرفته ، نشان می دهد که اشتغال تماماً در بخش غیر مزدبگیر بوده و به تدریج با گسترش فعالیت اقتصادی طی هزاران سال ، گروهی پذیرفته اند که مسئول سود و زیان تولیدات خود باشند و علاوه بر آن همواره با روند افزایش جمعیت، گرایش به تولید انبوه یک نیاز می شود و مراکز بزرگ تولیدی شکل می گیرد.
جنبه های اقتصادی ، سیاست خود اشتغالی در زندان ها را این گونه می توان بر شمارد: 1.کمک به ایجاد اشتغال و پر کردن اوقات فراغت زندانیان 2.کسب درآمد برای خانواده های مددجو 3. عادت به کار و ادامه آن در پس از آزادی و نتیجه کاهش آمار برگشت مجدد 4- تربیت افراد کار آفرین که با بهره گیری از منابع محدود و با ایجاد در آمد تأثیر متقابل در گسترش صنعت نیز دارند (وفائی،1386).
زندان و رفتارهای پر خطر(لواط، رابطه جنسی یا همجنس خواهی…) :
تماس جنسی(لواط) در بین تمام زندانیان دنیا رایج می باشد . در زندان بعضی از افراد به علت داشتن حالت روانی نا آرام و روحیه پرخاشگری و خشونت با کشمکش ، کینه توزی و سلسله مراتبی که در زندان وجود دارد تجاوز به زندانیان از جمله تجاوز جنسی را به راحتی انجام می دهند . از طرفی فعالیت جنسی ممکن است غیر ارادی و برنامه ریزی نشده باشد مانند؛ زمانی که قوه ادراک به خاطر مصرف مواد تضعیف شده است. تماس جنسی در زندان ممکن است با رضایت و توافق طرفین باشد، اما گاهی اوقات می تواند به صورت اجبار با درجات کمتر یا بیشتر هم اتفاق بیفتد.
خشونت جنسی می تواند به صورت تجاوز جنسی گروهی رخ دهد و گاهی اوقات آن نوعی رسم آشنا سازی است . از آنجایی که فعالیت های جنسی حالت محرمانه دارد تعیین میزان واقعی این فعالیت در زندان مشکل است. رفتارهای پر خطر جنسی و رفتارهای پر خطر مصرف مواد مخدر اغلب با یکدیگر مرتبط هستند و طبق تحقیقات به عمل آمده مشخص گردیده است که اکثر معتادان تزریقی روابط جنسی با یکدیگر و نیز با غیر معتادان دارند و به ندرت از کاندوم استفاده می کنند. که این امر باعث می‌شود نه فقط خود در معرض آلودگی به بیماری های خطرناکی چون ایدز و هپاتیت قرار گیرند؛ بلکه می توانند به عنوان یک ناقل عمل نمایند و عوامل عفونی خطر ناک را به داخل زندان و یا خارج از آن انتقال دهند . لذا مسئولین زندان می بایستی همواره با آموزش صحیح زندانیان ، آنان را از رفتارهای پر خطر آگاه نمایند و رفتارهای سالم و صحیح و بهداشت فردی را به آنان آموزش دهند.
استعمال و خرید و فروش مواد مخدر و استفاده از داروهای روان گردان مواد مخدر در زندان انواع متفاوتی دارد و به روش های مختلف تهیه می گردند. در بررسی های انجام شده در زندان های ایران نشان داده است که شایع ترین موادی که در زندان های ایران مصرف می شود به ترتیب عبارتند از: تریاک، هرویین، حشیش، و داروهای روان گردان
همچنین با شایع شدن مصرف کراک و قرص اکستازی ، که نوعی داروی روان گردان است و اخیراً در بازار مواد ایران خریداران زیادی دارد، گاه این مواد جدید نیز به زندان وارد می شوند. در برخی از زندان ها از شیره و ناس هم استفاده می کنند. با این حال گزارش نشان می دهد که احتمال وارد کردن مواد دیگر به زندان در ایران بسیار کم است. زندانیان در ایران موادی را که نام برده شد برای مصرف ترجیح می دهند.با وجود تمام ممنوعیت ها و مراقبت ها باز هم استعمال مواد مخدر و خرید و فروش آن در زندان شایع است و حتی نیز منبع درآمدی برای بعضی از افراد سودجو می باشد. از طرفی مصرف این گونه مواد باعث گردیده رفتارهای پر خطری چون اعتیاد تزریقی ، اشتراک سرنگ، خالکوبی ، رابطه جنسی در بین زندانیان شیوع بالایی داشته باشد. زندانیان معتاد در اثر پیامدهای روانی مواد مخدر و یا در ازای دریافت پول و یا مواد مخدر تن به روابط جنسی نا مشروع می دهند.
از سوی دیگر ممنوع بودن استفاده از مواد مخدر و در دسترس نبودن وسیله مناسب تزریق ،گاهی افراد معتاد را مجبور می سازد از هر راه و به هر شیوه ای متوسل شوند تا مواد مخدر را به بدن خود برسانند. دیده شده است که حتی در برخی موارد 15 تا 20 نفر از یک وسیله مشترک برای تزریق استفاده می کنند. از سویی زندان ها دیگر چهار دیواری بلند و جدا از جامعه به شمار نمی رود. خیلی از زندانیان دوره حبس کوتاه مدت دارند. بسیاری از آنان در دوران مرخصی و پس از آزادی به جامعه باز بر می گردند و با جامعه در ارتباط هستند. زندان برای بسیاری نخستین فرصت آشنایی با اعمال خلاف است .
در حالی که برای بسیاری از زندانیان نیز اولین فرصت و تنها فرصت بهره مند شدن از امکانات بهداشتی و درمان به شمار می رود . کم نیستند افرادی که فرصت معاینه و بررسی جامع و دقیق پزشکی را برای نخستین بار در زندان به دست می آورند. پس پسندیده است که مسئولین زندان هم از این فرصت استفاده کرده و با آموزش صحیح ، آنان را از رفتارهای پر خطر آگاه کرده و رفتارهای صحیح و سالم را به ایشان آموزش دهند . با انجام بیمار یابی زندانیان بیمار و معتاد را در بدو ورود به زندان شناسایی و آنان را افراد نیازمندی بدانیم که درمان کامل آنان می تواند از خطر جدی آلودگی بین زندانیان و نیز انتقال آلودگی به محیط خارج از زندان جلو گیری کند(احمدی، 1388).
خشونت و پرخاشگری در زندان :
افزایش خشونت در بین زندانیان جوان را باید یک امر جدی و مهم تلقی کرد که معمولاً متأثر از معضلات و مشکلات مربوط به زندان می باشد. تا زمانی که این مشکلات پا برجاست ، نمی توان توقعی در ارتباط با کاهش خشونت در جوانان داشت. بخشی از ناهنجاری های خشونت آمیز ناشی از نحوه تربیت است، به گونه ای که بررسی ها نشان می دهد، اغلب افرادی که به سمت اعمال خشونت آمیز سوق پیدا کرده اند، توجه چندانی به تربیت آنان در محیط خانواده نشده است. گاهی اوقات بی توجهی مسئولین در امر کنترل روابط زندانیان با دیگر دوستانشان باعث شده که محفل اعمال رفتارهای خشونت آمیز بسط پیدا کند. پرورش جوانان از ابتدای امر در جاهای مختلف شکل می گیرد، یا در محیط مدرسه است که اولیای آموزشی باید مراقب باشند ،یا در خانه است که خانواده باید هشیار باشد، یا تحت تأثیر شرایط خاص اجتماعی است که مسئولان باید جدی بگیرند، یا در میان گروه همسالان است که خود نوجوانان باید مراقب باشند، به هر حال متولیان ، وراثت، محیط و آموزش و…هستند که در شکل دهی به شخصیت نوجوانان و جوانان نقش آفرین هستند . باید نسبت به مسئله خشونت در نوجوانان و جوانان هشیار باشند و هشدارها را جدی بگیرند؛ زیرا اگر امروز مسئله جدی گرفته نشود ، فردا به جد گریبان همه را خواهد گرفت و آتشی بر خواهد افروخت که دودش به چشم همه خواهد رفت .تازه اگر همه را نسوزاند! یادمان باشد شاید امروز با هزینه اندک با بهداشتی کردن محیط و شرایط برای پرورش جوانان بتوانیم آنها را از گزند ویروس های خشونت زا و سلامت زدا مصون بداریم و به فردای بهتر امیدوار باشیم . اما مطمئن باشیم بهداشتی نکردن شرایط به آنجا خواهد انجامید که اگر ویروس خشونت در رگ و فکر و رفتار فرد همه گیر شود و از طریق او در جامعه باز تولید شود؛آن وقت گاه با هزینه های چند برابر هم نمی شود او را به راه آورد؛چه او بی راهه را به عنوان راه برگزیده است و هیچ راهی را جز آنچه در پیش گرفته است، به رسمیت نمی شناسد. انباشت خشونت در نوجوانی از پیش زمینه های اصلی بروز جرم است و شاید به ندرت بتوان مجرمی را یافت که کودکی و نوجوانی آرامی داشته باشد. پس از اکنون باید همه کارشناسان، مشاوران، مددکاران، روان شناسان و… خشونت در جوانان را جدی بگیرند و قبل از آن که واقعه ای تلخ روی دهد برای علاج آن چاره اندیشی کنند(احمدی، 1388).
: Self-Empiogment
Self– Empioyed