کارآمد لجستیک معکوس نیازمند است که یک شبکه لجستیکی مناسب برای اجرای فعالیت های زنجیره تأمین معکوس می مانند: جمع آوری، بازرسی، انبارداری، جداسازی، بازیافت، تولید دوباره، مرمت، تعمیر و یا نابود کردن ایجاد گردد.
یکی از اساسی ترین مشکلات در اجرای فعالیت های لجستیک معکوس زمان بندی و تعداد کالاها می باشد. بعضی از صنعت ها سرویس لجستیک معکوس خود را برون سپاری می کنند. زمانی که تصمیم برای برون سپاری لجستیک معکوس مورد بررسی قرار می گیرد، عامل اساسی بررسی این است که آیا یک تأمین کننده لجستیک معکوس طرف سوم ۳PRLP کارآمد برای شبکه لجستیک معکوس مورد نیاز وجود دارد؟ لجستیک طرف سوم در زمان اجرای عملیات، نیازمند به مواردی از قبیل زیر بنای ویژه، سیستم اطلاعاتی خاص برای دنبال کردن و جذب داده ها، اختصاص دادن ابزار ویژه برای روند بازگشت کالا و متخصصین آموزش دیده برای تولید استاندارد است.
اصلی ترین مزیت برون سپاری تامین کننده لجستیک معکوس این است که به شرکت ها اجازه داده می شود که وارد کسب و کارهای جدید و بازارهای جدید شوند به علاوه هزینه های لجستیک به شدت کاهش می یابد. به علت محدود بودن منابع بسیاری از شرکت ها توانایی و یا علاقه ای برای وارد شدن به فعالیت های لجستیک معکوس را ندارند. این شرکت ها همه یا بخشی از روند لجستیک معکوس را به تأمین کنندگان لجستیک معکوس طرف سوم واگذار می کنند. انتخاب تأمین کننده لجستیک معکوس در برگیرنده انواع مختلف و متعددی از معیارها می باشد. این انتخاب مرکب از مدل های تصمیم گیری مختلف، گروه تصمیم گیری و اشکال مختلفی از شرایط عدم اطمینان و ابهام می باشد. پیدا کردن راهی برای ارزیابی و انتخاب یک تامین کننده لجستیک معکوس (۳PRLP) دشوار است و شرکت ها از روش های مختلفی استفاده می کنند. از این رو مهم ترین موضوع در روند انتخاب این است که بتوانیم یک روش مناسب را برای انتخاب درست تأمین کننده لجستیک معکوس گسترش دهیم. روند انتخاب در هر صورت با معیارهای مناسب و از طریق تعیین روابط میان معیارها آغاز می شود. در این جا ابتدا از طریق روش DEMATEL فازی گروهی شدت ارتباطات بین ده معیار بررسی می شود و سپس از روی نتایج حاصل از آن از طریق روش VIKOR فازی گروهی از بین سه تأمین کننده بهترین را انتخاب می کنیم. روند کار را در فلوچارت ۱-۴ می بینید.
۴.۱. تعیین تیم تصمیم گیری
همانطور که در فلوچارت می بینیم ابتدا یک کمیته از ۵ تصمیم گیرنده که شامل مدیر کیفیت ، مدیر تولید ، مدیر مواد ، مدیر مالی و مدیر بخش تحقیق و توسعه را برای انتخاب تأمین کننده لجستیک معکوس تشکیل می دهیم. اعضای تیم تصمیم گیری همگی از افرادی هستند که با فعالیت های لجستکی آشنا بوده و سابقه کار با سیستم های لجستیکی را دارا می باشند.
۴.۲. تعیین وزن تصمیم گیرندگان
همانگونه که قبلاً گفتیم میزان اهمیت نظر همه کارشناسان یک گروه تصمیم گیری از درجه اهمیت یکسانی برخوردار نمی باشد. متغیرهای زبانی مورد استفاده برای رتبه بندی تصمیم گیرندگان در جدول ۲-۴ آمده است.
جدول ۲-۴ درجه اهمیت تصمیم گیرندگان
متغیرهای زبانی
اعداد فازی شهودی IFN
خیلی مهم (VI)
مهم (I)
متوسط (M)
بی اهمیت (V)
خیلی بی اهمیت (VU)
نظر خود را درباره میزان اهمیت هر تصمیم گیرنده به صورت متغیر زبانی که در جدول ۲-۴ آورده شده است را تعیین می کنیم.
جدول ۳-۴ میزان اهمیت هر تصمیم گیرنده
تصمیم گیرنده
متغیر زبانی
خیلی مهم
خیلی مهم
متوسط
مهم
مهم
حال با استفاده از فرمول های ۱۷-۲ ، ۱۸-۲ ، ۴۷-۲ وزن تصمیم گیرندگان را به ترتیب زیر مشخص می کنیم:
نتایج حاصل را در جدول ۴-۴ می بینید: